Bijdrage Kadernota 2025, 8 juli

Inleiding

Voorzitter, wij lazen ons verslag van de Kadernota van vorig jaar nog eens door. En dan hoop dat er positief nieuws is te melden over het klimaat, dat het beter gaat met de natuur, dat dieren de zorg krijgen die ze verdienen. Dat de lichamelijke en mentale gezondheid van de Haarlemmers is verbeterd en dat we er als gemeente financieel nog solide bij staan.

En dan concluderen we dat er weliswaar stappen worden gezet maar de opgaven onverminderd groot blijven. Want de opwarming van de aarde dendert ongekend hard door en onze natuur gaat zienderogen achteruit.

Ook voor onze gezondheid liggen er grote uitdagingen. De toegang tot gezond betaalbaar voedsel blijft een uitdaging evenals het weren van ongezond voedsel. Daarom is de Partij voor de Dieren blij dat we met een aantal partijen in deze raad de handen ineenslaan en deze zomer samen gaan werken aan voorstellen voor een gezonde voedselomgeving.

Onze visie

Voorzitter, de nieuwe politieke werkelijkheid in Den Haag zal onze gemeente op veel vlakken raken. Meer dan ooit is het dus belangrijk om vast te houden aan waar we als gemeente voor staan. Een tolerante, sociale stad waar een diverse multiculturele bevolking niet als een bedreiging maar als verrijking wordt gezien. Waar we onze verantwoordelijkheid pakken voor de opvang van asielzoekers en niet alles afwentelen op gemeenten zoals Ter Apel. Waar we vol blijven inzetten op verduurzaming van onze huizen en gebouwen, het vergroenen van onze woonomgeving en waar dierenwelzijn een volwaardige plek krijgt.

Voorzitter, alvorens ik de voorstellen die we als Partij voor de Dieren willen indienen zal toelichten nog de financiën. Ja, er komen onzekere tijden op ons af en ja er doemen tekorten op, maar voor Haarlem lijkt het ravijnjaar eerder op een greppeljaar, en daar kun je, als je een goede conditie hebt overheen springen. Door nu te investeren voorkomen we op termijn hogere kosten, zoals bijvoorbeeld voor de biodiversiteit. Wel verbazen we ons over de invulling en verschuivingen van sommige posten. De Partij voor de Dieren doet daarom een aantal voorstellen.

Natuur, biodiversiteit, ruimtelijke ontwikkeling

Voorzitter, ik weet niet hoe het bij u zit, maar bij ons in de tuin is het stil dit jaar. Waar de kamperfoelie eerst gonste van de bijen en de vlinders rondfladderden, nu: leegte.

De cijfers zijn dramatisch: de aantallen dagvlinders zijn in ruim dertig jaar meer dan gehalveerd, de aantallen bijen kelderen want het is het ene jaar heel lang droog en dit jaar weer heel nat, als gevolg van klimaatverandering. En daar komen de vervuiling met stikstof en landbouwgif en de verstening van de tuinen nog bij. Plus het aanhoudende klepelmaaien van de gemeente Haarlem. Het is al jaren bekend dat de klepelmaaier een dodelijke machine is waarbij 80% van de insecten het niet overleeft. Toch schafte de gemeente Haarlem in de afgelopen 10 jaar diverse klepelmaaiers aan. Deze fout herstellen door deze maaimachines versneld af te schrijven, vindt dit college te duur. Ruim een ton, het lijkt veel geld, maar op een gemeentebegroting is het peanuts, deze Kadernota stelt voor om 15.5 miljoen in de reservepot te storten. Uitstel van het stoppen met klepelmaaien is een kwestie van ‘penny wise pound foolish’, want als de biodiversiteit instort wordt het pas écht duur. Wij verwachten dat deze raad, die middels onze motie twee jaar geleden de noodtoestand voor de biodiversiteit uitriep, dit zal corrigeren en brede steun zal geven aan het amendement '

Wees geen sloper maar een zaaier, weg met de klepelmaaier’, mede ingediend door GroenLinks, Jouw Haarlem, de SP en OPHaarlem:

We stellen de raad voor het volgende besluit te nemen:

Aan de beslispunten van de Kadernota 2025 onder investeringen toe te voegen:

een aanvullend krediet van 110.000€ vrij te geven om de klepelmaaimachines zo spoedig mogelijk te vervangen door diervriendelijker maaimachines, ten laste van de algemene reserve.

En dan nog een eenvoudige motie, die geen geld kost maar de natuur wel veel oplevert dankzij de tomeloze inzet van Haarlemmers die zwerfafval opruimen: 'Deel de maaiplanning om versnippering van zwerfafval tegen te gaan’, mede ingediend door het CDA: We vragen het college om de maaiplanning te delen met actieve groepen vrijwilligers en organisaties, zodat zij met hun activiteiten kunnen inspelen op komende maaiwerkzaamheden.

Voorzitter, er zijn grote zorgen dat er in onze gemeente in het Westelijk Tuinbouwgebied nog met giftige pesticiden wordt gespoten. Dit mag en kan echt niet want het levert grote schade aan ons water, onze bodem, de insecten en onze eigen gezondheid. Vandaar onze motie ‘op weg naar een gifvrij Haarlem’, mede ingediend door D66

Daarbij spreken we uit dat het de verantwoordelijkheid van de gemeente Haarlem is om de gezondheid van haar inwoners (zowel mens als dier) en de natuur te beschermen en dat gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen hier niet bij past;

En we verzoeken het college te onderzoeken hoe in de gemeente Haarlem conventionele sierteelt en andere teelten waarbij (te) veel landbouwgif wordt gebruikt, uitgesloten of ingeperkt kunnen worden, hierbij de ontwikkelingen en mogelijkheden via de VNG mee te laten wegen en te benutten, mogelijkheden in ruimtelijke ordening mee te laten wegen en de raad hier uiterlijk in Q1 2025 over te informeren.

En de laatste in dit thema is de motie om onze onzichtbare schat, te weten de bodem veel integraler mee te nemen in ruimtelijke ontwikkelingstrajecten en openbare werken. Onze bodem heeft te lijden onder verharding, verdichting en vervuiling. Tegelijkertijd herbergt de bodem maar liefst een kwart van de biodiversiteit. De Wageningen Universiteit heeft een praktisch manifest geschreven om hier als overheid actief mee aan de slag te gaan en onze oproep is dan ook dit in de gemeente Haarlem over te nemen.

Het dictum luidt: bij ruimtelijke ontwikkelingstrajecten voor nieuwbouw of werken in de openbare ruimte standaard in de plannen een bodemparagraaf toe te voegen waarin de principes van de WUR worden opgenomen.

Dan voorzitter schakel ik over naar de dieren, ratten om precies te zijn.

Dit college en deze coalitie willen graag diervriendelijk zijn. Maar als het puntje bij het paaltje komt, of meer concreet de pin bij de rat, dan valt dat vies tegen. Een half miljoen maar liefst wordt uitgetrokken om ratten te bestrijden. Slechts een klein deel ervan wordt besteed aan een websitepagina en een folder, het leeuwendeel wordt echter gebruikt om ratten te doden. Terwijl voorzitter, sinds 1 januari 2023 wettelijk is vastgelegd dat eerst alle beschikbare preventieve en niet-chemische maatregelen ingezet moeten worden bij de muizen- en rattenaanpak. Haarlem, houd je aan de wet!

Preventie dus, in plaats van het tot het oneindige blijven doden van dieren. Samen met rioleringsdeskundigen, de GGD, de stadsecoloog en Spaarnelanden een plan van aanpak maken en preventie een veel grotere rol laten spelen.

Het amendement ‘van doden naar preventie, budget voor een actieplan’ stelt voor om;

Beslispunt f. De Kadernota 2025 vast te stellen, inclusief alle hierin opgenomen voorstellen,

Te wijzigen in:

Beslispunt f. De Kadernota 2025 vast te stellen, inclusief alle hierin opgenomen voorstellen,

met dien verstande dat:

Het extra incidentele budget van 300,000euro niet wordt ingezet om extra ratten te doden met vallen, maar om samen met diverse deskundigen een plan van aanpak te maken gericht op een aanpak voor de lange termijn, namelijk preventie van overlast door ratten.

Voor de rattenaanpak is in 2022 een projectbudget toegekend van € 1 miljoen verdeeld over vijf jaar. Voor de jaren 2025 en 2026 is € 200.000 per jaar beschikbaar. Op basis van een uitgevoerde analyse is geconstateerd dat de aanpak wel werkt, maar niet voldoende ingrijpend is. Het voorstel is om de inzet van smartvallen verder uit te breiden. Deze gepatenteerde vallen zijn echter niet aan te schaffen, maar worden als dienst afgenomen. Voor de uitgebreide aanpak is € 500.000 per jaar nodig. Voorgesteld wordt het budget voor 2025 eenmalig te verhogen met € 300.000. Richting de Programmabegroting 2025-2029 wordt bekeken of het incidenteel toekennen van de middelen voldoende is of dat een structurele oplossing passender is.

te wijzigen in: Voor de rattenaanpak is in 2022 een projectbudget toegekend van € 1 miljoen verdeeld over vijf jaar. Voor de jaren 2025 en 2026 is € 200.000 per jaar beschikbaar. Omdat het doden van dieren geen oplossing is voor de lange termijn, is het voorstel is om de inzet op preventie verder uit te breiden. Samen met Spaarnelanden en andere deskundigen maken we een actieplan voor de inzet van preventieve maatregelen om het doden van dieren in de toekomst te voorkomen. Voor deze aanpak is € 500.000 per jaar nodig. Voorgesteld wordt het budget voor 2025 eenmalig te verhogen met € 300.000. Richting de Programmabegroting 2025-2029 wordt bekeken of het incidenteel toekennen van de middelen voldoende is of dat een structurele oplossing passender is.

Dierenartskosten minima

Voorzitter, we blijven nog even bij de dieren. Want zij kunnen er niets aan doen wanneer hun menselijke huisgenoten geen geld hebben om de rotte kies van hun kat te laten trekken of de pijnlijke grasaar uit de poot van hun hond te laten snijden. Mensen kunnen er vaak ook niets aan doen dat ze wegens omstandigheden een minimuminkomen hebben. Haarlem is een sociale stad, laten we dat zijn zowel voor mens als dier. Om, in navolging van vele andere gemeenten, Haarlemse minimahuishoudens te gaan ondersteunen in de medische zorg voor hun huisdier, dienen wij samen met de PvdA, de SP, Jouw Haarlem en GroenLinks de motie 'Pilot ondersteuning minima bij dierenartskosten’ in.

Het dictum luidt: We roepen het college op:

· naar aanleiding van de motie ‘onderzoek ondersteuning minima bij dierenartskosten’ en het daaropvolgende onderzoek, een pilot uit de voeren voor de jaren 2025 en 2026 en hiervoor een krediet vrij te geven van €90.000 per jaar, bekostigd uit de reserve minima.

· na 2026 de aanpak te evalueren en te komen met een voorstel om deze regeling al dan niet voort te zetten.

Voorzitter ik schakel door naar duurzaamheid. Haarlem doet z'n best om CO2 te reduceren en het is mooi dat we door het burgerberaad daar bewoners actief een stem in hebben kunnen geven. Maar de opgave is groot en de tijd dringt. Daarom verbaasde het ons ook zeer dat het restant van de energietoeslag van het Rijk zo'n 3 miljoen euro even naar de Algemene reserve wordt geschoven. De gasprijs mag wellicht wat gedaald zijn, dat neemt niet weg dat we nog heel veel Haarlemmers kunnen en moeten helpen bij het verduurzamen van hun woning en wijk. Samen met GroenLinks en andere partijen dienen we daar een voorstel voor in. GroenLinks zal daar het dictum van voorlezen.

Ook verbaasde het ons dat onze ambitie tav de CO2-prestatieladder minder prioriteit lijkt te krijgen. Als twee jaar lang willen we naar trede 4 maar we staan nog steeds op trede 3 gecertificeerd en nu lijkt die ambitie naar 4 niet meer vast te staan. Als excuus voor uitstel om tot een hogere trede te komen wordt de publicatie van een nieuw handboek gegeven. Echter, de organisatie van de CO2 prestatieladder heeft ons telefonisch bevestigd dat men vooral door moet gaan en hier niet op moet wachten én dat de stappen om van niveau 3 naar niveau 4 te komen in het huidige en in het nieuwe systeem nagenoeg gelijk zijn. Daarom dienen wij de motie ‘Een trede hoger op de CO2 prestatieladder’ in waarvan het dictum luidt:

Wij roepen het college op om: niet te wachten tot publicatie van het Handboek 4.0, maar voortvarend aan de slag te gaan met de certificering naar Niveau 4 van de CO2-prestatieladder.

Dan vragen we ook aandacht voor het Actieprogramma Circulaire economie waar het college de Haarlemse bevolking de verschuiving van een dierlijk naar een meer plantaardig dieet wil aanmoedigen. Want beter voor planeet en dieren en goed voor onze gezondheid. Nadat het weren van vlees- en visreclames vooral een sturende actie was, dienen wij nu een aanmoedigende positieve motie in die veel kan bijdragen aan deze doelstelling, namelijk verkennen of we de volgend jaar de eerste vegan lentemarkt in Haarlem kunnen organiseren. In Groningen was het vorig jaar en dit jaar een uitermate groot succes.

Het dictum luidt: we roepen het college op uiterlijk in 2024 te hebben verkend wat de mogelijkheden zijn om in 2025 de eerste Haarlemse Vegan Lentemarkt te organiseren en de raad hier over te informeren.

Voorzitter, wij dienen verder een aantal moties mede in die gaan over de jeugdzorg. Iedereen erkent dat de nood hoog is en dat alles op alles gezet moet worden om de wachtlijsten terug te dringen en zorgaanbieders de ruimte te geven om aan de slag te gaan. Veel dank aan commissielid Hanna Lammertse van GroenLinks die hierin het voortouw heeft genomen.

Tot slot voorzitter, een laatste motie tav openbaarheid en transparantie, iets wat deze raad volgens ons hoog in het vaandel heeft staan. Een motie waarbij we betrokken Haarlemmers beter informeren door het openbaar maken van de antwoorden op technische vragen. De motie 'maak technische vragen en antwoorden openbaar’, mede ingediend door Jouw Haarlem en de SP, vraagt het college om met het seniorenconvent te onderzoeken hoe we tot een transparante en zo openbaar mogelijke informatievoorziening kunnen komen met als doel de door raads- en commissieleden gestelde technische vragen inclusief antwoorden (zonder vermelding van gegevens van de betreffende ambtenaar/ambtenaren) openbaar beschikbaar te maken, tenzij het gaat om vragen en antwoorden over stukken die onder geheimhouding vallen.

Voorzitter, tot zover onze eerste termijn.